Çalıştıkça emekli maaşı düşer mi? Emekliler aylıklarının düşmemesi amacıyla ne yapmalı? Emekli maaşı nasıl yükseltilir? soruları emekli bulunduğu durumda çalışmak halinde kalınlar doğrultusundan merak edilmekte. 2008 senesi öncesindeki prim gün adedi ne kadar çok olursa, emekli aylığı o kadar yüksek, gene 1.10.2008 ardından prim gün adedi ne kadar çok olursa da emekli aylığı o kadar düşük oluyor.

Soru: Ocak 1980 doğumluyum. SSK girişim Nisan 1997 olup 6800 gün prim ödemem var. Yaş, prim ve 25 yıl şartına göre, ne zaman emekli olabilirim

Ayrıca SGK uygulamasında bugün emekli olsam 3.450 TL maaş bağlanabilir yazıyor. Daha önce çalıştığım işyeri yüksek kazanç üstünden prim yatırıyordu. Ancak şu an asgari ücret ile çalışıyorum. Bu emekli maaşımı düşürür mü? l Yasin UÇAR

Cevap: Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabisiniz.

Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz bile 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Yıllarca yüksek kazanç üstünden prim ödedikten sonra asgari ücret üstünden prim ödeme emekli aylığı hesabına esas ortalama aylık kazanç tutarını aşağı çekeceğinden, emekli aylığını düşürür..

Kimlerin emekli aylığı düşüyor?

Dediğim gibi konu biraz teknik ama genel hatları ile anlatayım. Önce, emekli maaşının hesaplanmasında kullanılan en önemli faktörlerden biri olan aylık bağlama oranındaki düşüşün etkisinden bahsedeyim. 2000 yılından önce 25 yıl çalışıp da emekli olacaklara uygulanan aylık bağlama oranı yüzde 75'in üzerindeydi. En basit hesaplamayla 2.000 bin lira maaş alan bir çalışan emekli olduğunda 1.500 liraya yakın maaş alabiliyordu.

2000-2008 yılları arasında 25 yıl çalışıp da emekli olacaklara uygulanan aylık bağlama oranı yüzde 65'lere düşürüldü. Yine basit bir hesaplamayla 2.000 lira maaş alan bir çalışanın emekli aylığı 1.300 liraya düştü. Bir de 2008 sonrası var ki, asıl sosyal güvenlik alanında reform tarihidir.

Bu reformla da aylık bağlama oranı hesaplaması tamamen değiştirildi ve kabaca her bir yıllık çalışma süresi için yüzde 2'lik bir aylık bağlama oranı belirlendi. Bu da 25 yıl çalışan için yüzde 50'lik bir aylık bağlama oranı anlamına geliyor. Böylece geçmiş yıllarda yüzde 75'lerde olan aylık bağlama oranı 2008 sonrası yüzde 50'e düşürüldü. Yine basit bir hesaplamayla 2.000 lira maaş alan bir çalışanın emekli aylığı 1.000 liraya düşmüş oldu.

Emekli maaşının düşmesinde asıl etken aylık bağlama oranı ama iki etken daha var. Biri, maaş hesaplamasında kullanılan büyüme hızı. Geçmiş yıllarda milli gelirdeki artışın yüzde 100'ü hesaba katılırken 2008 reformunda sonra bu oran yüzde 30'a çekildi. Bu da emekli maaşını aşağı çekti...

İkinci neden ise, yine geçen yıllarda emekli aylığı asgari ücretin yüzde 70'inden aşağı olamazken, 2008 sonrasında bu da yüzde 35 düşürüldü. İşte bunlar emekli aylıklarının düşmesine ve çalıştıkça azalan emekli aylığı sorununa neden oldu.

Daha açık bir anlatımla, 2008 sonrasında yapılan düzenleme ile çalışma süresi uzadıkça aylık bağlama oranı düşüyor ve 20 yılın üzerinde prim ödeyenler daha fazla prim ödüyor ama karşılığında emekli aylığı düşüyor..

Çalışanın emekli maaşı ne kadar düşüyor?

Sosyal güvenlik kurumuna ne kadar yüksek ücret bildirilip, ne kadar yüksek prim ödenirse emekli aylığı da o oranda yüksek oluyor. Bugün asgari ücret ve asgari ücretin biraz üzerinde maaşla çalışanlar emekli olmayıp, yüksek maaş alabilmek için daha fazla çalıştıklarında; maalesef emekli maaşları düşer.

Ne kadar düşer derseniz?

Her ay 1-3 lira arasında azalır. Ancak asgari ücretin iki-üç katından fazla maaş alanlar emekli olmayıp, ne kadar uzun süre çalışırlarsa emekli maaşları da her ay 15-20 lira artar. Özellikle tavandan prim ödeyenler için her ay çalıştıkça emekli maaşı 20 lira arasında yükselir.

Örneğin, bugünkü asgari ücret üzerinden hesaplarsak (2.558.40 lira), 8.000 lira üzerinde maaş alanlar için çalıştıkça maaşları artar, altında alanların düşer. Asgari ücret ve iki katı üzerinde aylık maaş alıyorsanız ve maaşınızı tavandan gösteremiyorsanız uzun süre çalışmanın faydası yok aksine zararı var. Ama yok yüksek maaş alıyorsanız ve sigorta bildirimini de tavandan yapıyorsanız emekliliğiniz gelse de çalışmaya devam edebilirsiniz..