İşçi, emekli, dul ve yetim maaşı alan pek çok vatandaş merak ediyordu. Tek tek açıklandı. Emekli maaşındaki ek ödemeler neler? Engelli çocuğu olanların emeklilikte indirim hakkı var mı? Yetim aylığı alanlar çalışmaya başlayınca maaşları kesilir mi? BağKur borcu olanlar, borçlarını nasıl sildirebilir? Gibi çok sayıda soruya İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Yazarımız Mert Nayır yanıt verdi...

Soru: Hocam selamlar, benim 01.01.1989 yılında işe girişim var, ancak işyeri ilk bildirgeyi 01.01.1991 yılında vermeye başlamış. Şimdi kurum da ilk girişimi kabul etmiyor, bu anlamda ne yapmam gerekiyor?

Cevap: Merhaba, kurum size de belirtmiş olduğu gibi ilk işe girişi değil, ilk prim ödenen süreyi giriş olarak dikkate almaktadır. Bu konuya Genelgelerle de açıklık getirmiştir, ancak yargı yolunda kazanılmış davalar da mevcuttur. Yargıtay bu konuda prim tahsilinin SGK’nın yetkisinde olduğunu savunarak ilk girişin prim ödense de ödenmese de kabul edilmesi gerektiğine karar veriyor. Dilerseniz bir avukattan destek alarak yargı yoluna gidebilirsiniz.

Soru: Merhaba, ağır engelli çocuğum bulunuyor. Emeklilik için yaştan indirim sağlanacak mı bana?

Cevap:  Merhaba, ağır engelli raporlu çocuğu olan kadın sigortalıların 01.10.2008 tarihinden sonra bildirilen hizmetlerinin 4’te biri yaş hadlerinden indirilmektedir. 01.10.2008 sonrası 1000 gün bildirilmiş prim gününüz mevcutsa 250 gün yaş şartından düşülür

Soru: Sayın uzman, ben babamdan dolayı yetim aylığı almaktayım. 21 Yaşındayım ve bu yıl üniversiteye yazıldım, ancak aynı zamanda çalışmayı da düşünüyorum. Çalışmam durumunda babamdan almakta olduğum yetim aylığım kesilir mi?

Cevap: Merhaba, 2018 yılı öncesinde herhangi bir sigorta girişinde yetim aylığı almakta olan öğrencilerin aylıkları kesilmekteydi ancak 2018 yılında 7103 sayılı kanunla getirilen düzenlemede, yüksek öğrenim gören öğrencilerin 25 yaşına kadar işe girişleri olsa dahi aylığının kesilmeyeceği belirtilmiştir.

Soru: Sigortalılık süresi şartı nedir? 25 Yıl sigortalılık süresi dediği durum 25 yıl prim ödememiz mi gerekiyor?

Cevap: Merhaba, sigortalılık süresi kişinin ilk sigortalı olduğu tarihten emeklilik müracaatı yaptığı zamana kadar geçen süredir. Bu sürede prim ödeme zorunluluğu yoktur. Örnek vermek gerekirse 01.01.2000 tarihinde ilk defa sigortalı olan birinin günümüzdeki sigortalılık süresi 21 yıl 9 ay 18 gündür.

Soru: Merhaba, ben emekliyim. SGK’dan avans alabiliyor muyuz?

Cevap: Merhaba, kurumun avans uygulaması emeklilik koşullarını yerine getirdiği halde 90 gün içerisinde aylık bağlamadığı sigortalıların yazılı talepte bulunmasıyla 3 asgari ücrete kadar ödeme gerçekleştirilen bir durumdur. Aylığı bağlanan kişilere avans ödemesi yapılması söz konusu değildir.  

Soru: Emekli aylıklarındaki ek ödeme nedir, maaş artı ek ödeme neden alıyoruz?

Cevap: Merhaba, ek ödemeler 5454 sayılı kanunla ödenmesi kararlaştırılmış ücretlerdir. Bu ödemelerin tutarları yıllık memur aylık katsayısındaki artışa göre belirlenmektedir.

Soru: Merhaba, geçtiğimiz ay ilk çocuğum oldu. Eşim çalışmıyor, süt parası aldım başka haklarımız var mıdır acaba?

Cevap: Merhaba, emzirme ödeneği yanında 5 günlük babalık izniniz ve 300 TL’lik doğum parası hakkınız da mevcut. Doğum ücreti başvuruları Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının merkezlerinden yapılanmaktadır.

Soru: Hizmet listemde başka kişilerin isimleri yazıyor, bu durumda ne yapmam gerekir?

Cevap: Merhaba, bordro tahakkuklarının sisteme işlenmesi sırasında bazen hatalar oluşabiliyor. Eğer başkalarının sadece ismi yazılmış, sizin SGK sicil numaranız mevcutsa hizmetler tarafınıza aittir. Konuyla ilgili SGK merkezine dilekçe ile müracaat edebilirsiniz. İlgili kurum inceledikten sonra hizmetleri düzeltecektir. Bu şimdilik bir sorun açmaz size ancak emekli olacağınız zaman aylık bağlanmasını geciktirir.

Soru: Ben 2017’den itibaren bir firmada sigortalıyım, 2019 yılında şirket kurdum. E-Devletten baktığımda Bağkur borcu çıkıyor, bunu sildirebilir miyim?

Cevap: Merhaba, 4/a primlerinizin ödendiği firmadan herhangi bir ortaklığınız bulunmuyor ise adınıza yersiz Bağkur primi tahakkuk ettirilmiş demektir. İlgili SGK merkezine giderek tahakkuk ettirilen borçları sildirebilirsiniz.

Soru: Selamlar, ben işyerinde çalışma arkadaşımla birlikteyim. Muhtemelen evleneceğiz ancak şirkette böyle şeylere izin verilmiyor. Bizim sevgili olduğumuzu öğrenirlerse kovabilirler mi?

Cevap: Merhabalar, işlerinizi aksatacak şekilde görüşmediğiniz ve ahlak kuralları çerçevesi dışına çıkmadığınız sürece (öpüşmediğiniz, el ele gezmediğiniz vs.) sizi kovamazlar. Bu konuda 4857 sayılı iş kanununda düzenlenmiş bir hüküm de bulunmamaktadır. Bizlere ve sizlerin işverenine de Allah mutlu mesut etsin demek düşer.