Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlar fiili hizmet süresi zammı ya da bir başka adıyla yıpranma hakkı ile erken emekli olabiliyor. Düne kadar 18 mesleğe bu hak tanınırken son yapılan düzenleme ile sağlık çalışanları, cezaevi görevlileri gibi yeni meslekler eklenerek, 45 işkoluna erken emeklilik imkânı tanındı. İşte Hürriyet yazarı Noyan Doğan'ın yazısı...Bir süredir emeklilikte yaşa takılanları, erken emekliliği tartışıyoruz. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, çalışanların çoğunluğu biran önce emekli olmayı düşünüyor. Emekli olduktan sonra çalışmaya devam edilip, edilmemesi ise ayrı bir konu. Peki, 43 yaşında emeklilik mümkün mü? Evet, mümkün; belli mesleklerde çalışanlar için mümkün. Sosyal güvenlik sistemi tehlikeli ve ağır işlerde çalışanlara bu hakkı, yani erken emeklilik hakkını tanıyor. Nasıl mı? Anlatayım. Fiili hizmet süresi zammı, ağır ve yıpratıcı işlerde çalışan sigortalılara yönelik bir düzenleme olarak erken emeklilik hakkı sunuyor. 506 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesinde belirtilen itibari hizmet süresi ile 5434 sayılı Kanunun 32 nci maddesinde belirtilen fiili hizmet süresi zammı bazı ağır ve yıpratıcı işler için, farklı esas ve sürelerde verilmekte iken, 5510 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesi ile yeniden düzenlenmiş, sosyal güvenlik kurumlarına göre farklılıklar kaldırılarak norm birliği sağlanmıştır.
FİİLİ HİZMET SÜRESİ ZAMMINDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
Fiili hizmet süresi zammı uygulamasından, bazı işyerleri ve işlerde hizmet akdi ile çalışan sigortalılar ile kamu görevlileri yararlanabilmektedir.360 GÜNE KARŞILIK 60-90 GÜN VERİLİYORYASA uyarınca tehlikeli ve ağır işlerde çalışanlara yıpranma hakkı (fiili hizmet süresi zammı) veriliyor.Yasa kapsamındakilere 360 güne karşılık 60 ile 90 gün ilave ediliyor. Madenlerde çalışanlar için bu süre 180 güne çıkıyor. Bu süre hem prim gününe ekleniyor, hem de emeklilik yaşından düşülüyor. En yüksek fiili hizmet zammı madencilere uygulanıyor. Madencilikte en az 5 yıl, diğer meslek gruplarında ise en az 10 yıl çalışmış kişiler erken emeklilik hakkı kazanıyor.YIPRANMA HAKKI KİMLERİ KAPSIYOR?
Yıpranma hakkından, kurşun ve arsenikte, cam fabrika ve atölyelerinde, cıva üretiminde, çimento ve kok fabrikalarıyla termik santrallerde, alüminyum, demirçelik, döküm ve asit üretimi fabrikalarında, Emniyet, MİT, basın ve gazetecilikte çalışanların yer aldığı 45 meslek gurubu yararlanıyor. Bazı mesleklerin yıpranma payı şöyle:
- Asit üretimi yapan yerlerde çalışanlar 90 ile 180 gün.
- Madenlerin yer altında çalışanları 180 gün.
- TSK'da görevli subay, yedek subay, astsubay, uzman jandarma, uzman erbaşlar ve sözleşmeli erbaş ve erler 90 gün.
- Basın Kartı Yönetmeliği'ne göre çalışan gazeteciler 90 gün.
- Emniyet ve MİT mensupları 90 gün.
- Cıva üretimi işleri sanayisinde çalışanlar 90 gün.
- Radyoaktif ve doğal ve yapay radyoaktif maddeler 90 gün.
- Demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar 90 gün.
- Kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar 60 - 90 gün.
- Cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar 60 gün.
- Çimento fabrikalarında çalışanlar 60 gün.
