Borçlanma hakkını en fazla kullanan kesimlerin başında askere giden erkekler, doğum sonrası çalışmaya ara veren kadınlar ve yurtdışında yaşamakta olan Türk yurttaşları geliyor.Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)'ya sigortalı şekilde bildirilen ve aktif çalışma hayatına devam etmekte olan yurttaşların emeklilik merak ettiği konuların başında geliyor.

Çalışanlar iş yaşamına giriş yapmış oldukları andan itibaren "ne zaman emekli olurum" sorusuna cevap ararlar. Sosyal güvenlik sistemimiz, gerekli koşulları taşıyanlara, emeklilik için borçlanma hakkı tanınıyor. Borçlanma hakkı, prim eksiği bulunanlar için kurtarıcı olabiliyor. Fakat, borçlanma doğru yapılmadığında faydadan çok zarara yol açabiliyor. İhtiyacı olmayanların prim borçlanması yapmasına gerek yok. Bazı kişiler ise prim eksiği olmamakla beraber borçlanma yapmış olduklarında emeklilik tarihlerini öne çekebilirler.

HANGİ MESLEKLERİN ERKEN EMELİLİK HAKKI VAR

Yıpranma hakkı verilen meslek dalları; Su altında çalışanlar, Emniyet ve, MİT mensubu, itfaiyeci, gazeteci, madenci, demir-çelik işçileri ilk sırada olmak üzere milyonlarca çalışanın yıpranma hakkı var.Yıpranma hakkı, erken emekli olma olanağı veriyor. Yıpranma süreleri emeklilik için gerekli yaş haddinden indiriliyor. Açıklanan meslek gruplarına yeni ek meslek ilave edileceği söyleniyor.

49 YAŞINI DOLDURAN EMEKLİ

SSK başlangıç tarihim 6 Mayıs 1986. Halen çalışmaktayım. Ne zaman emekli olabilirim? Kaç gün pirim ödemeye ihtiyacım var? Genellikle prim ödemelerin brüt maaş üzerinden ortalama 10 seneden beri ödenmektedir. Emekli olunca ortalama ne kadar maaş bağlanır?

Rıdvan KAPLANE mekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş koşullarına tabisiniz. Doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Sorunuzdan prim ödemenizin yeterli olduğu anlaşılıyor. 49 yaşınızı dolduruyorsanız arzu ettiğiniz zaman ayrılabilirsiniz. Emekli aylığını çalışma yaşamı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ve prim ödeme gün sayısı belirliyor. Bunun yanında prim ödenen dönemler de çok önemli. Çünkü 2000'den önce, 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arası ve 1 Ekim 2008'den emekli olunan tarihe kadar ödenen primler, emekli aylığınızı farklı etkiliyor. Ne kadar emekli aylığı alacağınız bütün bu verilere göre değişir1985 girişliyim, 3600 günden emekli olabilir miyim?

İsmail KAZMACI Evet, 9 Eylül 1999 bundan önce sigortalı olanların 3600 günle emekli olma şansı var. 3600 gün, 15 yıl ve 55 yaş dolunca dolduğu tarihe göre yaşınız belirleniyor ki 59 veya 60 yaşında emekli olursunuz.

DOĞUM BORÇLANMASI

İşçi, kamu personeli ya da BAĞ-KUR'lu bayanlar, ücretsiz doğum izni süreleri ile doğum yaptıktan sonra iki yıla kadar çalışmadıkları süreler için Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) borçlanma yapabiliyor. Kadın sigortalılar, her bir çocuk için sigortasız geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmını borçlanabiliyor. Üç çocuk için toplam 6 yıla kadar doğum borçlanması yapılabiliyor.İşçi ve kamu personeliların, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarım gün çalışma hakkı bulunuyor. İsterlerse, çalışmadıkları yarım günlük süreler için de borçlanma yapabiliyorlar.Doğum borçlanması yapan işçi ve BAĞ-KUR'lular, 2019 yılı için günlük en düşük 27.28 lira prim ödüyorlar. Bir çocuk için iki yıl borçlanan kadın sigortalı 19 000 648 lira prim ödüyor.

Bu rakam iki çocukta 39 bin 300 tl'ye, üç çocukta ise 58 bin 950 tl'ye kadar çıkıyor. Memurlar ise borçlanma primini derece ve kademelerine göre ödüyor.Prim borçlanma bedeliGünlük en düşük 27.28 TLGünlük en yüksek 204.60Bir aylık en düşük 818.40Bir aylık en yüksek 6138.00 TLESKİ

TARİHLER İÇİN BORÇLANIN

Kadın çalışanlar, doğum borçlanmasını, sigortalı şekilde çalışmaya başladıktan sonra doğan çocukları için yapabiliyor. Borçlanma yapılabilmesi için çocuk doğduktan sonraki dönemde annenin ücretsiz izinde olması ya da herhangi bir işte sigortalı çalışmamış olması gerekmektedir.Emekli aylığı bağlanırken, 2000 öncesi, 2000-2008 Eylül arası ve 2008 Ekim sonrası dönem dahil olmak üzere üç farklı dönem üzerinden hesaplama yapılıyor. Bağlanacak emekli aylığının miktarı bakımından 2000 öncesi, en avantajlı dönemi oluşturuyor. En dezavantajlı dönem ise 2008 sonrası.Emekli olunan tarih itibarıyla 2000 bundan önceki sürelerin toplam çalışma süresi içerisindeki payı ne kadar yüksek ise emekli aylığı o kadar yüksek oluyor. Buna karşılık, 2008 sonrası süreler toplam süre içerisinde ne kadar fazla ise emekli aylığı o kadar olumsuz etkileniyor.

Bu sebeple kadın sigortalılar, evvela birden çok çocuk için borçlanma hakları bulunuyorsa 2000 senesinden önce doğan çocukları için borçlanmayı tercih etmeli. Örneğin 1995, 2002 ve 2010'da doğan üç çocuğu bulunan bir anne, üçü için de borçlanma hakkı bulunuyorsa 1995'te doğan çocuğuna öncelik vermeli. Süre yeterli gelmezse 2002'deki çocuğu için ikinci sırada borçlanmayı tercih etmeli.

İHTİYACINIZ YOKSA BORÇLANMAYIN

Mevzuat borçlanma hakkı tanıyor diye ille de borçlanmak gerekmiyor. Prim günü eksik olmadığı halde emekli aylığını yükseltmek amacı ile borçlanmanın maliyeti getirisinden daha fazla olabiliyor. Özellikle, 1980'li, 1990'lı senelerde çalışmaya başlamış olanlar, prim günleri eksik değilse 2008 sonrası doğan çocukları için borçlanma yapmaktan kaçınmalı

STAJ SİGORTASI OLANLAR DİKKAT

Staj sigortası doğum borçlanmasında bayanlara önemli bir avantaj sağlıyor. Normalde doğum borçlanması, sigortalı şekilde çalışmaya başladıktan sonra doğan çocuklar için yapılabiliyor. Ancak, öğrenciliğinde staj sigortası yaptırılan bayanlar işe girmeden evvel doğum yapmışlar ise bu çocuk için borçlanabiliyorlar. Staj sigortasından dolayı yapılan bu borçlanma, bayanların sigorta başlangıç tarihlerini öne çektiği için emeklilik yaşını da düşürebiliyor. Böylece, normalde 58 yaşında emekli olması gerekli olan bir kadın, staj sigortası olduğu için borçlanma yaptığında emeklilik yaşını 1-2 yıl öne çekebilir.

İHTİYACINIZ KADAR BORÇLANIN

Erkekler, askerlikte geçen süreleri borçlanabiliyor. Sigortalı olarak çalışıyor iken yapılan askerlik sürelerinin borçlanılması, yalnızca prim gününü artırır. Bu sebeple, işe girdikten sonra askerlik yapanlar, prim günleri eksik değil ise borçlanma yoluna gitmesinler.Askerliğini işe girmeden evvel yapanların durumu ise farklı. Bunlar askerlik borçlanması yapmış olduklarında, sigorta başlangıç tarihleri, borçlanma yapmış oldukları gün sayısı kadar geriye gider. Böylece, emeklilik yaşları düşebilir. Fakat, vatani görevini işe girmeden evvel yapmış olanların da ihtiyaçları kadar borçlanması gerekir. Bazen emeklilik yaşını düşürmek için 1 gün borçlanmak bile yeterli olabilir. Dolayısıyla, kaç gün borçlanma ihtiyaçları olduğunu tespit edip o kadar borçlanma yapmaları gerekir.

GURBETÇİLERİN BORÇLANMA MALİYETİ AZALDI

Yurt dışında çalışan gurbetçiler, Türk vatandaşlığında geçen 18 yaşından sonraki süreleri borçlanarak Türkiye'de emekli aylığı bağlatabiliyor. Borçlanma, yurtdışında sigortalı şekilde çalışılan dönemler ile her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ve ev kadını olarak geçen süreler için yapılabiliyor.Gurbetçilerden geçmişte borçlanma sırasında günlük 5 dolara kadar prim alınıyordu. 2008 senesinde dövizle borçlanma uygulamasına son verildi. Artık günlük 27.28 lira prim ödeyerek borçlanma yapabiliyorlar. Türk Lirası'nın son iki senede hızla değer kaybetmesi, gurbetçilerin emeklilik için borçlanma maliyetini düşürdü. TL'deki değer kaybı hala devam ettiği için, borçlanma yapmak isteyen gurbetçiler bu dönemi fırsat olarak değerlendirebilir.