Ülkemizin sosyal güvenlik sisteminde engelli yurttaşlarımıza ilişkin pek çok avantaj var. Bu avantajlardan biri de engelli çocuğuna bakmak mecburiyetinde olan annelerle ilgili. Gazetevatan Yazarı İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır yazdı...

Çocuğu ağır engelli olan annelere verilen erken emeklilik hakkı pek çok annenin istifade ettiği bir düzenlemedir. Anneler tarafından olumlu karşılanmakla beraber % 90 ve üstünde ağır engelli çocuğu olan anneler ile çalışma hayatına yeni başlayan anneler için yeterli bir çözüm olamamakta.

Çalışma hayatına yeni başlayan anneler engelli çocuğu olduğu için çoğunlukla istifa ederek çalışma hayatlarını sonlandırmakta ve hem mesleklerine devam etme, hem emekli olma, hem de maddi kazanç haklarını çocukları için bir kenara bırakarak ekonomik güçlük içinde yaşamakta olan annelerdir.

''Başka birinin devamlı bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan annelerin '' istifade ettiği bu haktan Bağ-Kur, SSK, Emekli Sandığı, Tarım İşçileri ve İsteğe Bağlı Sigortalı olan anneler yararlanır.

1 Ekim 2008 sonrası çalışılan sürenin dörtte biri oranındaki süre çalışılan süreye ilave edilir ve bu süre emekliliğe kalan süreden düşürülür.

Örneğin, 01.10.2008 tarihinden sonra 1000 gün prim ödeme gününüz mevcutsa 1000 günlük prim ödeme süresine 250 gün daha ilave edilecek ve toplam 1250 gün prim ödemiş sayılacaksınız. Ayrıca eklenen bu süre emeklilik yaş haddinizden de düşecek. Böylece daha erken emekli olabileceksiniz.

Engelli çocuğun bakıma muhtaç yani raporunda ‘’ağır engelli ‘’ibaresinin olması gerekiyor. Çocuğun bakıma muhtaçlığı devam ettiği sürece bu haktan yararlanılır.

Birden fazla bakıma muhtaç çocuğu olanlar için SGK; her çocuk için inceleme yapar fakat yalnızca biri üstünden erken emeklilik hakkından yararlanılır. Diğer çocukların incelenme nedeni ise erken emeklilik hakkının kullanıldığı çocuğun bakıma muhtaçlığı biter ise diğer çocuk üstünden hakkın devam ettirilebilmesidir.

Evlatlık alınan engelli çocuklar için de çocuğun evlatlık alındığı tarihten itibaren erken emeklilikten yararlanılır.

Engelli çocuğu olan babalar erken emeklilik hakkına sahip değildir!

Yararlanma süresi ne kadar?

• Çocuğun yaşam süresince prim ekleme devam eder.

• Evlat edinilen çocuklar için de geçerlidir.

• Birden fazla malul çocuğu olanlarda tek hak bulunuyor.

• Çocuk Esirgeme Kurumu'nda devamlı yatılı olan çocuklar için bu haktan yararlanma söz konusu değil.

Çocuğu sebebiyle erken emekliliğe hak kazanabilen bayanların 1 Ekim 2008 tarihinden sonra çalıştıkları hergün 1.25 gün olarak hesaplanıyor. Emeklilik yaşı da erkene çekiliyor. 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle prim ödeme gün sayılarının dörtte biri emeklilik yaş sınırlarından indiriliyor.

Prim gün sayısına eklenecek dörtte birlik sürenin ve emeklilik yaşından indirilecek gün sayısının hesabında esas alınacak çalışma süresiyle alakalı olarak yasada ” bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri esas alınır” diye açık bir biçimde belirtilmesine karşın, Sosyal Güvenlik Kurumu, çocuğun ağır engelli hale geldiğini gösterir rapor tarihini esas alıyor ve çocuğun rapor tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısını hesaba katıyor.

Yani rapor tarihi ile 1 Ekim 2008 arasında geçen süreyi hiç hesaba katmıyor.

İşte Sosyal Güvenlik Kurumunun Yayımladığı İlgili Genelge Maddesi (2013-11 Sayılı)

1/2/2008 tarihinde çalışmaya başlayan kadın sigortalının, 1/1/2007 tarihinde doğan çocuğu hakkında, sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenen rapora göre, 1/1/2009 tarihi itibariyle başka birinin devamlı bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğuna ve kontrol muayenesi gerekmediğine Kurumumuz ilgili sağlık kurulunca karar verilmiştir. Buna göre, kadın sigortalının Kanunun 28 inci maddesinin sekizinci fıkrası hükmünden yararlandırılmaya başlama tarihi 1/1/2009 olacaktır.