Emekli, çalışan, engelli, SSK'lı, Bağkur'lu, dul yetim milyonlarca kişi merak ediyordu.Tek tek açıkladı. Yurt dışında çalışan bir kişi Türkiye’de emekli olabilir ancak yurtdışında çalıştığı tespit edilirse aylığı kesilir. Doğumdan sonra çalışan kadın doğum borçlanması yapamaz. 4/a emeklisi eşinden dul aylığı alan kadın 4/b emeklisi babasının emekli maaşını alamaz. Emeklilik için en iyi çözüm nedir? Ne kadar kıdem tazminatı alırım? Ne kadar emekli maaşı alırım? Gibi çok sayıda soruya İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Yazarımız Mert Nayır yanıt verdi...

Milyonlarca, memur, işçi, dul, yetim, emekli, sorulara yanıt arıyor, en çok merak edilen ise ne zaman emekli olurum ne kadar maaş alırım? Doğum, askerlik borçlanmaları… 

Okuyucu sorusu: Merhaba, ben Almanya’da çalışan biriyim. Türkiye’de emeklilik yaşımı ve prim günümü tamamladım, emekli olup aylık alabilir miyim?

Uzman cevabı: Türkiye’de emekli olabilirsiniz ancak yurtdışında çalıştığınız tespit edilirse aylığınız durdurulur. Yurtdışında sadece kısmi süreli yani part-time çalışabilirsiniz. 

Okuyucu Sorusu: Merhaba, doğum borçlanması için kuruma müracaat ettim ancak kabul edilmedi. Kurum bana doğumdan sonra çalışmışınız diyor, borçlanma hakkım yok mudur? Ne yapmam gerekli?

Uzman cevabı: Merhaba, doğum borçlanmasının şartlarından biri kadın personelin doğumdan sonra 720 gün kadar çalışmamış ve adına prim bildirilmemiş olması şartı mevcut. Sizin doğum sürenizden sonra adınıza prim ödendiği tespit edilmiştir ve bu nedenle reddedilmiştir. Ne yazık ki kanunen yapılacak bir itirazınız da bulunmuyor. 5510 Sayılı Kanunun 41. Maddesinde bu durum açıkça belirtilmiştir. 

‘’Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri,’

Okuyucu sorusu: Selamlar, 01.01.1965 doğumluyum. Sigortalılık başlangıç tarihim 01.01.1994, toplam prim günüm ise 4750. 5 Yıl yurtdışında çalıştım ve 540 gün askerlik yaptım, askerliğim 1985 yılına ait. Ne zaman ve nasıl emekli olabilirim? 

Uzman cevabı: Sigortalılık başlangıç tarihinize istinaden 54 yaş 5675 prim günü şartlarına tabisiniz. Yaş şartını yerine getirmişsiniz ancak prim gününüz eksik, 405 gün borçlanma ile yaş şartınızı 53’e, prim gün şartınızı ise 5600’e indirebiliyorsunuz. Ancak sizin prim gününüz eksik olduğundan 540 günün hepsini borçlanmalısınız. 540 Günlük askerlik borçlanmasının ardından eksik kalan 310 günü de yurtdışı borçlanması şeklinde borçlanıp öderseniz hemen tahsis talebinde bulunabilirsiniz. Borçlanmaların size 2021 yılı için en düşük maliyeti; askerlik borçlanması 540 gün (Günlük borçlanması tutarı 38,16 TL) 20.606,40 TL, yurtdışı borçlanması ise (günlük borçlanma tutarı 53,66 TL) 16.634,60 TL toplam 37.241,00 TL olacaktır.

Okuyucu sorusu: Sayın uzman, genç girişimci desteği bana ne fayda sağlayabilir? Bununla ilgili limited şirket mi kurmalıyım, yoksa şahıs şirketi mi bilgilendirir misiniz? 

Uzman cevabı: Genç girişimci desteği 2018 yılında torba kanunla hayatımıza girmiş bir uygulamadır. 18-29 yaş arasında bulunan gençlere Gelir İdaresi Başkanlığından alacağı genç girişimci belgesi ile birlikte 75 Bin TL’ye kadar olan kazançlarından 3 yıl boyunca gelir vergisi muafiyeti sağlar. Ayrıca 12 ay boyunca bu kişilerin ödemesi gereken Bağkur primleri hazinece karşılanır. Bu destekten faydalanmak için şahıs şirketinizin olması gerekmektedir. 

Okuyucu sorusu: 16.09.2019 girişli Bağkur 8 ay ödendi. 20 ay borç var. Bağkur’u iş terkiyle kapattık ama şu anda eşimin sigortasından yararlanamıyorum. Kapattıktan sonra boşuna 19 bini ödemek istemiyorum. Ne yapabilirim?

Uzman cevabı: Bağkur kapanışınız yapılmış ancak Genel Sağlık Sigortanız (GSS) aktif edilmemiş olabilir. Konuyla ilgili olarak ikametinize yakın bölgedeki Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğü GSS servisine müracaat ederek aktivasyonunuzu yaptırın. Ayrıca cumhurbaşkanlığı kararnamesi gereği tüm borçlular 31/12/2021 tarihine kadar borcu olup olmamasına bakılmaksızın tedavi olabilecektir. Sizin sadece aktivasyonunuzun yapılması gerekiyor. 

Okuyucu sorusu: 05/12/1974 doğumluyum, 10/05/2003 sigorta girişim ve 5000 gün primim var askerliğimi 27/05/1999 ile 2000 arasında 18 ay Er olarak yaptım. Hangi şartlarda ne zaman emekli olurum?

Uzman cevabı: Merhaba, askerlik hizmetiniz sigortalılık başlangıcınızı 09/09/1999 tarihi öncesine çekmeyeceğinden borçlanma işlemi yapmanıza gerek bulunmamaktadır. Emeklilik şartlarınız 60 yaş 7000 prim günüdür, yaşlılık aylığı almak isterseniz yaş şartı değişmeksizin 4500 prim günü şartı aranacaktır. 

E-Devlet’ten prim gün toplamım 7071 görünüyor. Ancak emekli maaş bordromda 6771 gün yazıyor. Nasıl düzeltebiliriz? Emekliliğinizden sonra hizmet verdiyseniz SGDP’li bildirilen dönemleriniz de toplam prim günü hanesinde görünür. Bununla ilgili bildirimde bulunmanıza lüzum yoktur, ancak herhangi bir hizmet vermediyseniz ve yanlışlık olduğunu düşünüyorsanız Alo170 hattını arayarak kayıt oluşturabilir ya da ikametinize yakın Sosyal Güvenlik Merkez müdürlüğüne giderek dilekçe ile yazılı müracaatta bulunabilirsiniz.

Okuyucu sorusu: Öncelikle selamlarımı sunuyorum. 13-10-1867 Doğumluyum, 1999 yılı itibarıyla yurtdışındayım. 1986 SSK girişim var, Türkiye’de çalıştığım zamanlar 3000 iş günü ödenmiş primim var. Emekli olmak için ne yapmam gerekiyor, yaş sınırını aştığımı biliyorum şimdiden cevaplarınız için teşekkür eder, iyi çalışmalar dilerim.

Uzman cevabı: Merhaba, Türkiye’de daha kolay şartlarda emekli olabilmek için öncelikle 1999 öncesi sigorta girişinizin olması gerekiyor. Sizin gerçekten çok güzel bir sigortalılık başlangıcınız var ancak prim gününüz çok az. 3000 yerine 3600 prim gününüz olmuş olsaydı şimdi yaşlılık aylığı alıyor olurdunuz. 3600 Prim günüyle yaşlılık aylığı almanın şartı bu süreyi tamamladığınız tarihe göre değişiyor. 

Mesela 23.05.2011 yılı öncesinde 3600 prim gününüz olsaydı 58 yaşında yaşlılık aylığı müracaatında bulunabilirdiniz. Ya da 2002 öncesi 3600 prim gününüz olsaydı 55 yaşında 3600 günden yaşlılık aylığına hak kazanabilirdiniz.  

Normal şartlarda 49 yaş 5300 prim günüyle tam emekli aylığı hakkı kazanabiliyorsunuz, yaşlılık aylığı almak isterseniz de 600 gün yurtdışı borçlanması yaparak 60 yaşınızı beklemeniz gerekecektir. Çünkü 24.05.2014 yılından sonra tamamlanan 3600 prim gününde yaş şartı 60’a çıkarılıyor.

Okuyucu sorusu: Merhaba, Bağkur borcum vardı ancak şimdi görünmüyor? Ben yapılandırma kapsamında ödeyecektim. Ne yapmam gerek?

Uzman cevabı: Merhaba, Bağkur borcunuz 7326 sayılı kanun kapsamında dondurulmuş olabilir. Konuyla ilgili bağlı bulunduğunuz SGK merkezine giderek yapılandırma talebinde bulunabilirsiniz. 7326 Sayılı kanun kapsamında 2021 Nisan ve öncesine ait ödenmemiş Bağkur prim borçları dondurulmaktadır. Yapılandırma için son tarih 31.08.2021’dir. 

Okuyucu sorusu: Merhaba, ben 4/a emeklisi eşimden dul aylığı almaktayım. 4/b emeklisi babam da geçtiğimiz ay vefat etti. Ben ondan da aylık alabilir miyim? 

Uzman cevabı: Merhaba, normal şartlarda aylık almanız mümkündü ancak SGK 2018/9 sayılı Genelgesinde 05.12.2017 tarihinden önce müracaat edenlere aylık bağlanıp bu tarihten sonrakilere bağlanmayacağını açıkladı. Yargı yoluna giderseniz aylık almanız mümkün olabilir.